data base input language

[ˈdeɪtə]

absolute data вчт. абсолютные данные accept data вчт. принимать данные access data вчт. путевое имя данных actual data вчт. реальные данные adjusted data вчт. скорректированные данные aggregated data вчт. агрегированные данные aggregated data вчт. укрупненные данные alphabetic data вчт. буквенные данные alphanumeric data вчт. буквенно-цифровые данные alphanumeric data вчт. текстовые данные analog data вчт. алалоговые данные analog-digital data вчт. алалогово-цифровые данные anomalous data вчт. неверные данные area data зональные данные arrayed data вчт. массив данных arrayed data вчт. упорядоченные данные automated data processing вчт. автоматическая обработка данных automatic data processing вчт. автоматическая обработка данных processing: data обработка; automatic data processing автоматическая обработка данных automatic data processing system вчт. система автоматической обработки данных available data вчт. доступные данные bad data вчт. неправильные данные biased data вчт. неравномерно распределенные данныые binary data вчт. двоичные данные biographical data биографические данные bipolar-valued data вчт. данные обоих знаков bit string data вчт. битовые строки blocked data вчт. блок данных blocked data вчт. сблокированные данные boolean data вчт. булевские данные built-in data вчт. встроенные данные business data вчт. деловая информация canned data вчт. искусственные данные chain data вчт. цепочка данных character string data вчт. строки символов cipher data вчт. зашифрованные данные classified data вчт. сгруппированные данные clean data вчт. достоверные данные clear data вчт. незашифрованные данные coded data вчт. незакодированные данные collect data собирать данные common data вчт. общие данные compacted data вчт. уплотненные дданные compatible data вчт. совместимые данные comprehensive data вчт. исчерпывающие данные comprehensive data вчт. полные данные computer usage data данные по использованию ЭВМ confidential data вчт. секретные данные constitutional data вчт. структированные данные constructed data вчт. исскуственные данные contiguous data вчт. сопутствующие данные continuous data вчт. аналоговые данные control data вчт. управляющие данные coordinate data вчт. координатные данные correction data вчт. поправочные данные critical data вчт. критические данные critical data вчт. критическое значение данных cross-section data вчт. структурные данные cumulative data вчт. накопленные данные current data вчт. текущие данные data pl от datum data pl данные; факты; сведения data вчт. данные data данные data pl информация data вчт. информация data информация data сведения data факты data aligner вчт. блок перегруппировки данных data control block вчт. блок управления данными data set control block вчт. блок управления набором данных data pl от datum datum: datum (pl data) данная величина, исходный факт data вчт. единица информации data характеристика data вчт. элемент данных debugging data вчт. отладочная информациия decimal data вчт. десятичные данные derived data вчт. выводимые данные descriptive data вчт. описательные данные digital data вчт. цифровые данные digitized data вчт. оцифрованные данные direct data set вчт. прямой набор данных disembodied data вчт. разрозненные данные dispersed data вчт. распределенные данные distributed data base вчт. распределенная база данных, РБД distributed data processing вчт. распределенная обработка данных processing: distributed data data вчт. рассредоточенная обработка информации documentary data вчт. распределенная информация downloaded data вчт. загружаемые данные dummy data set вчт. набор фиктивных данных encoded data вчт. кодированные данные encrypted data вчт. зашифрованные данные engineering data вчт. технические данные error data вчт. информация об ошибках evaluation data вчт. оценочные данные event data вчт. данные о событиях external data внешние данные false data вчт. ложные данные fictive data вчт. фиктивные данные field data вчт. эксплуатационные данные field-performance data вчт. эксплуатационая характеристика file data вчт. данные из файла file data вчт. описание файла filed data вчт. картотечные данные flagged data вчт. снабженные признаками данные formatted data вчт. форматированные данные graphic data вчт. графические данные hard disk data вчт. данные на жестком диске hierarchical data base вчт. база иерархических данных historical data вчт. данные о протекании процесса housekeeping data вчт. служебные данные identification data идентифицирующие данные image data вчт. видеоданные immediate data вчт. непосредственно получаемые данные imperfect data вчт. неполные данные improper data вчт. неподходящие данные impure data вчт. изменяемые данныые incoming data вчт. поступающие данные incomplete data вчт. неполные данные indexed data вчт. индексируемые данные indicative data вчт. индикационные данные indicative data вчт. характеристические данные initial data вчт. исходные данные input data вчт. входные данные input data вчт. исходные данные integated data вчт. сгруппированные данные integer data вчт. целочисленные данные integrated data вчт. сгруппированные данные interactive data вчт. данные взаимодействия intermediate data вчт. промежуточные данные intersection data вчт. данные пресечения invalid data недостоверные данные invisible data вчт. невидимая информация job data вчт. характеристика работы label data вчт. данные типа метки language data вчт. языковые данные lawful data разрешенные данные line data вчт. строковые данные loaded data base вчт. заполненная база данных locked data вчт. защищенные данные logged data вчт. регистрируемые данные logical data вчт. логические данные lost data вчт. потерянные данные low-activity data вчт. редкоиспользуемые данные machine-readable data вчт. машиночитаемые данные management data вчт. управленческая информация mass data вчт. массовые данные master data вчт. основные данные master data вчт. эталонные данные meaning data вчт. значащая информация meaningless data вчт. незначащие данные meta data вчт. метаинформация misleading data вчт. дезориентирующие данные missing data вчт. недостаточные данные missing data вчт. недостающие данные missing data вчт. потерянные данные multiple data вчт. многокомпонентные данные n-bit data вчт. n-разрядные двоичные данные non-numeric data вчт. нечисловые данные nonformatted data вчт. неформатированные данные normal data вчт. обычные данные null data вчт. отсутствие данных numeric data числовые данные numerical data вчт. числовые данные observed data вчт. данные наблюдений on-line data вчт. данные в памяти on-line data вчт. оперативные данные operational data вчт. рабочие данные original statistical data исходные статистические данные outgoing data вчт. выходные данные outgoing data вчт. исходящие данные output data вчт. выходные данные output data выходные данные packed data вчт. упакованные данные passing data вчт. пересылка данных personal data анкетные данные personal data личные данные pooled data вчт. совокупность данных poor data вчт. скудные данные primary data вчт. первичные данные private data вчт. закрытые данные problem data вчт. данные задачи problem data вчт. проблемные данные production data данные о выпуске продукции production data показатели хода производственного процесса production data технологические показатели public data вчт. общедоступные данные public data вчт. общие данные punched data вчт. отперфорированные данные pure data вчт. неизменяемые данные random test data случайные тестовые данные ranked data вчт. ранжированные данные ranked data вчт. упорядоченные данные rating data вчт. оценочные данные raw data вчт. необработанные данные raw data необработанные данные recovery data вчт. восстановительные данные reduced data вчт. сжатые данные reference data вчт. справочные данные refined data вчт. уточненные данные rejected data вчт. отвергаемые данные relative data вчт. относительные данные relevant data вчт. релевантные данные reliability data вчт. данные о надежности reliable data вчт. надежная информация representative data вчт. представительные данные restricted data вчт. защищенные данные run data вчт. параметр прогона run data вчт. параметры прогона sample data вчт. выборочные данные sampled data вчт. выборочные данные sampled data вчт. дискретные данные schedule data вчт. запланированные данные scratch data вчт. промежуточные данные secondary data вчт. вторичные данные sensitive data вчт. уязвимые данные serial data вчт. последовательные данные service data block вчт. блок служебных данных shareable data вчт. общие данные simulation data вчт. данные моделирования smoothed data вчт. сглаженные данные socio-economic data социально-экономические данные source data вчт. данные источника specified data вчт. детализированные данные sring data вчт. хранимый ток stale data вчт. устаревшие данные stand-alone data вчт. автономные данные stand-alone data вчт. одиночные данные starting data вчт. исходные данные starting data вчт. начальные данные statistical data статистические данные status data вчт. данные о состоянии stored data вчт. запоминаемые данные string data вчт. строковые данные structured data вчт. структурированные данные suspect data вчт. подозрительные данные synthetic data вчт. исскуственные данные system control data системное управление информацией system output data вчт. данные системного вывода tabular data вчт. табличные данные tabulated data вчт. табличные данные task data вчт. данные задачи test data вчт. данные испытаний test data вчт. контрольные данные test data вчт. тестовые данные time-series data вчт. данные временного ряда tooling data вчт. технологические данные transaction data вчт. данные сообщение transaction data вчт. параметры транзакции transcriptive data вчт. преобразуемые данные transient data вчт. транзитные данные transparent data вчт. прозрачные данные trouble-shooting data вчт. данные о неисправностях true data вчт. достоверные данные uncompatible data вчт. несовместимые данные unformatted data вчт. неформатированные данные ungrouped data вчт. несгруппированные данные unpacked data вчт. неупакованные данные unpacked data вчт. распакованные данные untagged data вчт. непомеченные данные updatable data вчт. обновляемые данные user data вчт. пользовательские данные valid data вчт. достоверные данные valid data достоверные данные variable data вчт. переменные данные video data визуальная информация virtual data вчт. виртуальные данные warrantly data вчт. данные приемочных испытаний warranty data вчт. сведения о гарантиях zero data вчт. нулевые данные

[ˈlæŋɡwɪdʒ]

algorithmic language вчт. алгоритмический язык algorithmical language вчт. алгоритмическый язык applicative language вчт. функциональный язык artifical language вчт. искусственный язык artificial language вчт. искусственный язык assembler language вчт. язык ассемблера assembly language вчт. язык ассемблера authoring language вчт. язык для автоматизации творческой работы block-structured language вчт. язык с блочной структурой boolean-based language вчт. язык булевых операторов command language вчт. командный язык compiled language вчт. транслируемый язык compiler language вчт. язык транслятора computer language вчт. машинный язык computer-dependent language вчт. машинно-зависимый язык computer-oriented language вчт. машинно-ориентированный язык computer-sensitive language вчт. машинно-зависимый язык constraint language вчт. декларативный язык context-free language вчт. контекстно-свободный язык conversational language вчт. диалоговый язык conversational language вчт. язык диалога data definition language вчт. язык определения данных data description language вчт. язык описания данных data description language вчт. язык определения данных data language вчт. язык описания данных data manipulation language вчт. язык манипулирования данными data-base language вчт. язык базы данных data-query language вчт. язык запросов declarative language вчт. декларативный язык design language вчт. язык проектирования end-user language вчт. язык конечного пользователя extensible language вчт. расширяемый язык language язык; речь; finger language язык жестов, язык глухонемых foreign language иностранный язык formal language формальный язык frame language вчт. фреймовый язык high-level language вчт. язык высокого уровня host language вчт. включающий язык human language естественный язык language разг. брань (тж. bad language); I won't have any language here прошу не выражаться inflected language флективный язык information retrieval language информационно- поисковый язык information retrieval language информационно-поисковый язык input language вчт. входной язык interactive language вчт. диалоговый язык interpreted language вчт. интерпретируемый язык kernel language вчт. базовый язык knowledge representation language вчт. язык представления знаний language разг. брань (тж. bad language); I won't have any language here прошу не выражаться language стиль; язык писателя; the language of Shakespeare язык Шекспира language язык language язык; речь; finger language язык жестов, язык глухонемых language стиль; язык писателя; the language of Shakespeare язык Шекспира language of the case язык судебного делопроизводства legal language юридический язык legal language язык права low-level language вчт. язык низкого уровня machine language вчт. машинный язык machine-dependent language вчт. машинно-зависимый язык machine-independent language вчт. машинно-независимый язык machine-oriented language вчт. машинно-ориентрированный язык macro language вчт. макроязык macroinstruction language вчт. язык макрокоманд memory management language вчт. язык управления памятью meta language вчт. метаязык minority language язык национального меньшинства mnemonic language вчт. символический язык national language государственный язык native language вчт. собственный язык машины natural language вчт. естественный язык nonprocedural language вчт. непроцедурный язык object language вчт. объектный язык official language официальный язык original language исходный язык parallel language вчт. язык параллельного программирования predicate language вчт. язык предикатов problem statement language вчт. язык постановки задачи problem-oriented language вчт. проблемно-ориентированный язык procedural language вчт. процедурный язык procedural language процедурный язык procedure-oriented language вчт. процедурно ориентированный язык production language вчт. продукционный язык program language вчт. язык программирования programming language вчт. язык программирования query language вчт. язык запросов register transfer language вчт. язык межрегистровых пересылок regular language вчт. регулярный язык relational language вчт. реляционный язык representation language вчт. язык представлений restricted language вчт. упрощенная версия языка rule language вчт. язык правил rule-based language вчт. язык продукционных правил rule-oriented language вчт. язык логического программирования script language вчт. язык сценариев serial language вчт. язык последовательного программирования source language вчт. исходный язык source language cmp. исходный язык specification language вчт. язык спецификаций subset language вчт. подмножество языка symbolic language вчт. символический язык symbolic language comp. символический язык system language вчт. системный язык tabular language вчт. табличный язык target language вчт. выходной язык target language выходной язык target language объектный язык threaded language вчт. язык транслируемый в шитый код typed language вчт. широко используемый язык typeless language вчт. безтиповый язык unchecked language вчт. язык без контроля типов untyped language вчт. язык без контроля типов update language вчт. язык корректирующих запросов user language вчт. язык пользователя world language международный язык

данные, информация, сведения

язык

data base input language - язык ввода базы данных

1) Техника: data base input language

2) Сокращение: direct bilirubin

1) система

2) установка; устройство

•

- 2D CAD system

1 to convey (transmitir) (sentimientos, ideas).

2 to connect.

esta carretera comunica los dos pueblos this road connects the two towns

3 to call, to telephone. ( Latin American Spanish)

4 to get through (telefónicamente) (person).

no consigo comunicar con él I can't get through to him

está comunicando the line's (peninsular Spanish) engaged o (British) busy (United States)

5 to communicate, to report, to broadcast, to disclose.

Su gesto lleva amor His gesture conveys love.

Ella comunicó la noticia She communicated the news.

* * *

Conjugation model [ SACAR], like link=sacar sacar

► verbo transitivo

1 (hacer partícipe) to communicate, convey, transmit

■ Celia comunica a todos su alegría Celia conveys her joy to everybody

2 (hacer saber) to communicate, make known, tell

3 (conectar) to connect

► verbo intransitivo

1 (ponerse en comunicación) to communicate; (por carta) to correspond

■ comunicaremos con usted we'll get in touch with you

2 (teléfono) to be engaged, US be busy

3 (estar conectado) to communicate, be connected

■ las habitaciones comunican the rooms are connected

► verbo pronominal comunicarse

1 (tener relación) to communicate; (ponerse en contacto) to get in touch, get in contact ( con, with)

■ hace mucho que no me comunico con mi familia I haven't been in contact with my family for ages

2 (extenderse) to spread

■ el fuego se comunicó al bosque the fire spread to the wood

3 (estar conectado) to be connected ( con, to)

* * *

1) to announce, inform

2) connect

•

- comunicarse

* * *

1. VT

1) (=decir)

a) [+ decisión, resultado] to announce

b)

2) [al teléfono]

3) (=transmitir) [+ sensación, entusiasmo] to convey, communicate, transmit; (Fís) [+ movimiento, fuerza] to transmit

4) (=unir) to connect

2. VI

1) Esp [teléfono] to be engaged

2) [cuarto, habitación] to connect

3) Esp [persona]

comunicarse

* * *

verbo transitivo

1) (frml)

a) ( informar) to inform

b) (AmL) ( por teléfono) < persona> to put... through

2) ( transmitir)

a) <entusiasmo/miedo> to convey, communicate

b) < conocimientos> to impart, pass on; < información> to convey, communicate; < idea> to put across

c) <fuerza/calor> to transmit

3) <habitaciones/ciudades> to connect, link

1) habitaciones to be connected

2) (Esp)

a) ( ponerse en contacto)

b) teléfono to be busy (AmE) o (BrE) engaged

comunicarse v pron

1)

a) (recípr) ( relacionarse) to communicate

b) ( ponerse en contacto)

2) habitaciones/ciudades/lagos (recípr) to be connected

* * *

= communicate, make + announcement.

Ex. The contributions are input to the data base, then referred and any suggestion made by the referee are communicated through the data base to the editor.

Ex. A librarian made the announcement that he had in mind that the Library of Congress and about 13 other ARL (Association of Research Libraries) libraries do all of the cataloging for the country.

----

* comunicar por radio = radio.

* comunicarse con = interface to/with.

* facilidad de comunicar = communicability.

* * *

verbo transitivo

1) (frml)

a) ( informar) to inform

b) (AmL) ( por teléfono) < persona> to put... through

2) ( transmitir)

a) <entusiasmo/miedo> to convey, communicate

b) < conocimientos> to impart, pass on; < información> to convey, communicate; < idea> to put across

c) <fuerza/calor> to transmit

3) <habitaciones/ciudades> to connect, link

1) habitaciones to be connected

2) (Esp)

a) ( ponerse en contacto)

b) teléfono to be busy (AmE) o (BrE) engaged

comunicarse v pron

1)

a) (recípr) ( relacionarse) to communicate

b) ( ponerse en contacto)

2) habitaciones/ciudades/lagos (recípr) to be connected

* * *

* * *

comunicar [A2 ]

A ( frml)

1 (informar) to inform

siento mucho tener que comunicarle que … I regret to inform you that …

se comunica a los señores socios que … shareholders should note that …

le comunicaron la noticia por teléfono they informed him of o told him o gave him the news over the telephone

acaban de comunicarnos el resultado we have just been informed of o given o told the result

2 ( AmL) (por teléfono) ‹persona› to put … through

¿me comunica con la sección de ventas? can you put me through to the sales department?

B (transmitir)

1 ‹optimismo/entusiasmo› to convey, communicate, transmit; ‹miedo› to communicate, transmit

2 ‹conocimientos› to impart, pass on; ‹información› to convey, communicate

intenté comunicarles mis ideas I tried to tell them my ideas

3 ( Fís) ‹fuerza/movimiento› to transmit, impart; ‹calor› to transmit

C ‹habitaciones/ciudades› to connect, link

es una zona muy bien comunicada the area is easily accessible by road or by public transport

comunicar algo CON algo to connect sth WITH sth

un pasillo comunica su despacho con el mío a corridor connects his office with mine

A ( Esp)

1 (ponerse en contacto) comunicar CON algn to get in touch o contact WITH sb

estoy intentando comunicar con él I'm trying to get in contact o touch with him

marque el número del abonado con el que desee comunicar dial the number you require o the number of the person you wish to speak to

2 «teléfono» to be busy ( AmE) o ( BrE) engaged

está comunicando it's busy o engaged

B «habitaciones» to be connected

1 ( recípr) (relacionarse) to communicate

se comunican por señas they communicate using sign language

se comunican en alemán they talk to each other o they communicate in German

comunicarse CON algn to communicate WITH sb

siempre le ha resultado difícil comunicarse con los demás he has always had problems communicating with o relating to people

2 (ponerse en contacto) comunicarse CON algn to get in touch o in contact WITH sb

B «habitaciones/ciudades/lagos» ( recípr) to be connected comunicarse CON algo to be connected TO sth

la cocina se comunica con el comedor the kitchen is connected to the dining room, the kitchen leads onto o adjoins the dining room

* * *

a) ( informar) to inform;

b) (AmL) ( por teléfono) ‹ persona› to put … through

a) ‹entusiasmo/miedo› to convey, communicate

b) ‹ conocimientos› to impart, pass on;

c) ‹fuerza/calor› to transmit

◊ un barrio bien comunicado an area easily accessible by road/well served by public transport;

◊ está comunicando it's busy o engaged

a) ( recípr) ( relacionarse) to communicate;

◊ comunicar por señas to communicate using sign language;

b) ( ponerse en contacto) comunicarse con algn to get in touch o in contact with sb

* * *

♦ vt

1. [sentimientos, ideas] to convey;

comunicar optimismo/miedo to convey o communicate optimism/fear;

le comuniqué que deseaba irme I let him know o informed him that I wanted to leave

2. [movimiento, virus, calor] to transmit

3. [información]

le comunicaron su despido por escrito he was informed in writing of his dismissal;

lamentamos tener que comunicarle que… we regret to inform you that…

4. [conectar] to connect;

esta carretera comunica los dos pueblos this road connects the two towns;

es una ciudad muy bien comunicada it is a city with very good transport connections

5. Am [al teléfono] to call, to telephone

♦ vi

1. [estar conectado]

nuestras habitaciones comunican there's a door between our two rooms;

el vestíbulo comunica con el salón the hall leads to the living-room

2. Esp [teléfono] [estar ocupado] Br to be engaged, US to be busy;

está comunicando, comunica the line's Br engaged o US busy

3. RP [teléfono] [estar sonando] to ring

4. [hablar] to get through;

no consigo comunicar con él I can't get through to him

♦ See also the pronominal verb comunicarse

* * *

I v/t

1 TRANSP connect, link

comunicar algo a alguien inform s.o. of sth

II v/i

1 communicate

2 TELEC be busy, Br tb

be engaged;

está comunicando it’s busy, Br it’s engaged

* * *

comunicar {72} vt

1) : to communicate, to convey

2) : to notify

♦ See also the reflexive verb comunicarse

* * *

comunicar vb

1. (hacer saber) to inform / to tell [pt. & pp. told]

2. (transmitir) to communicate

3. (unir) to connect / to link

4. (entrar en contacto) to get in touch

5. (teléfono) to be engaged

Abort - ndërprerje e operacionit, procesit ose procedures gjatë kryerjes së tij.

Accept - pranon.

Access time - koha e arritjes së të dhënave.

Accessories - veglat ndihmëse në Windows.

Adapter - kartelë për zgjerim e cila instalohet në kompjuter.

Adress register - numër hemksadecimal i cili e tregon adresën e lokacionit të caktuar të memorjes.

Algorithm - zgjidhja e një problemi hap pas hapi.

allocate - ndarje të resurseve të kompjuterit, si për shembull në disk, shtypës ose memorje të çdo skedari, shfrytëzuesi ose procesi.

alpha numeric characters - shenja alfanu-merike. Të gjitha shenjat që i shfrytëzon kompjuteri, përfshirë këtu edhe shkronjat, shifrat, shenjat për interpunksion dhe shenjat speciale, siç janë: \$, \@ i \#

ANSI (American National Standar Institute) - Instituti Nacional Amerikan për Standarde.

ASCII ( American Standard Code for Information Interchange) - Kodi amerikan për këmbim të informacioneve. Renditje standarde e shtatë shifrave binare (shifra e shtatë mund të jepet për kontroll të çiftësisë) e cila aplikohet për paraqitjen e shenjave në kompjuter.

Animation - animacion - Iluzion i lëvizjes me paraqitje të shpejtë të fotografive të njëpasnjëshme, e cila arrihet me përdorim të harduerit dhe softuerit përkatës. Programet më të njohura për animacion janë: 3 D Studio, Autodesk Chaos, Imagine etj.

Application - program i cili është i dedikuar për shfrytëzuesit e rëndomtë, i cili është i projektuar për kryerje të ndonjë pune të caktuar. Për shembull aplikacioni për kontabilitet financiar.

Application development tools - vegla për krijim të programeve aplikative.

ALU ( Arithmetic-Logic Unit) - njësi aritmetiko-logjike. Është pjesë e njësisë qendrore (çip i mikroprocesorit) e cila kryen operacione kryesore aritmetike dhe logjike me të dhënat.

Artificial Intelligence - intelegjencë artificiale. Emër i sistemeve të kompjuterit që duhet të shfaqin inteligjencë njerëzore, si kuptim për fjalën e thënë, si reagim ndaj ambientit të tyre fizik dhe adaptimit ndaj kushteve të tilla.

Ascending order - rendi i radhitjes së elementeve sipas rendit të rritjes, prej vlerave më të vogla kah më të mëdhatë (a, b, c...)

Assembler - përkthyes programor. Program i projektuar që t'i transformojë instruksionet simbolike në formë më të qëlluar për t'i kryer në kompjuter.

Assign - dhënie vlerë diçkaje që është shfrytëzuar në programim.

Asterisk - shenja * (yll). Përdoret si shenjë xhoker që mundëson specifikim të disa skedarëve përnjëherë.

Auto CAD - program aplikativ për projektim kompjuterik dhe disenjim.

Backbone - niveli më i lartë në një rrjet kierarkik kompjuterik.

Backslash - shenja \\ ( ASCII kodi 92). Përdoret në specifikimin e rrugës së diskut ku gjendet skedari i kërkuar.

Backspace - zhvendosje e kursorit për një vend prapa.

Backup - kopje rezerve. Bëhet kopje e përmbajtjes së diskut të kompjuterit dhe atë në mënyrë periodike, ndërsa vendoset në shirit magnetik ose në CD.

Bad sector - sektori jo në rregull. Pjesë e disketës ose diskut ku nuk nuk mund dhe ku nuk është e sigurt të shkruhen informacione

Bad trac table - tabelë e shtigjeve që nuk janë në rregull. Listë e pjesëve të çrregulluara fabrikisht dhe të pasigurta për shkruarje, e cila është e ngjitur në pjesën e prapme të diksut.

Bandwidth - njësi matëse për sasinë e të dhënave të cilat mund të transmetohen përmes ndonjë rrjeti të komunikimit në një sekondë.

Bar chart - diagram në formë të shiritave.

Bar code - paraqitje e shenjave alfanu-merike me ndihmën e vijave vertikale me gjatësi të ndryshme. Përdoret si mënyrë për shifrim universal të prodhimeve.

Bar code reader - lexues bar cod. Pajisje optike për lexim të shenjave bar cod.

BIOS (Basic Input Output System) - grup i programeve më të vogla detyra e të cilave është të shfaqë test rutinor kur kyçet kompjuteri, si dhe ta startojë sistemin operativ të kompjuterit.

BASIC - gjuhë programore e cila është e lehtë për mësim.

Batch - pako. Bashkësi e elementeve ose dokumeneteve të cilat përpunohen si tërësi.

Batch processing - përpunim paketor. Teknikë që përdor vetëm një inkuadrim të programit në memorjen kryesore për shkak të përpunimit të më tepër detyrave të veçanta njëra pas tjetrës.

Baud - bod. Kapacitet maksimal për transmetim të informacioneve në një kanal të komunikimit, i cili është njësi matëse e numrit të ndryshimeve të niveleve në sekondë.

Benchmark - krahasim. Program standard i cili shërben për përcaktimin e performansave të kompjuterëve të ndryshëm.

Beta version - version prove i softuerit para daljes së tij zyrtare në treg.

BIT ( Binary digiT) - shifra binare janë 0 dhe 1. Kompjuterët digjital procesojnë informacione në formë digjitale, ndërsa zbatojnë vetëm shifra të sistemit binar. Ato zakonisht paraqiten me tension prej 5 V për numrin 1, gjegjësisht 0 V për numrin O.

Binary file - skedar binar i cili përbëhet prej disa bitave, por i cili nuk është skedar tekstual. Zakonisht ato janë programe me fotografi.

Binary system - sistem binar. Sistem numërimi për shkruarje të numrave në kompjuter. Aty ka vetëm dy shifra 0 dhe 1.

Bps (Bits per second) - bit në sekondë. Masë për shpejtësinë e transmetimit të rrjetave kompjuterike

Blank - i zbrazët, i pashkruar. Shenjë që i përdoret për paraqitjen e vendit të zbrazët ndërmjet shenjave të shtypura.

Bold - shkronja me kontura më të trasha dhe më të errëta

Bookmark - reference e cila na drejton kah ndonjë dokument i caktuar hipertekstual i Internetit.

Boot - startimi i kompjuterit, gjatë së cilës fillon puna e sistemit operativ.

Boot block - pjesë e diskut ku gjendet softueri i cili i mundëson kompjuterit ta fillojë punën.

Boot disk - disk ose disketë prej së cilës startohet sistemi operativ.

Break - ndërpren. Sinjal special i cili e ndërpet punën e ndonjë programi. Shpesh fitohet me shtypje të tasteve Ctrl dhe C përnjëherë.

Browser - fletëkërkues. Program i cili është i dedikuar për shikimin e dokumenteve hipertekstuale të Internetit. Me ndihmën e tij shrytëzohet servisi më i dobishëm i Internetit WWW (W orld W ide W eb). Fletëkërkuesit më të njohur janë Microsoft Internet Explorer dhe Netscape Navigator.

Buffer - bafer. Vend në kujtesën kryesore të kompjuterit për ruajtje të përkohshme të të dhënave.

Bug - gabim, defekt. Gabim i paqëllimtë në program, për shkak të të cilit programi nuk punon si duhet. Në përkthimin më tekstual nënkupton bubë dhe mendohet se rrjedh prej ngjarjes kur mola është kapur për ndonjë relej të kompjuterëve të parë dhe e ka pamundësuar punën e tij.

Bullet - shenjë për renditje e cila përdoret në programet për përpunim të tekstit.

BBS (Bulletin Board System) - tabelë elektronike për shpallje. Shërbim telekomunikues përmes të të cilit konsumatorët komunikojnë, këmbejnë informata etj.

Bus - mbledhëse. E lidh pllakën amë të kompjuterit me procesorin, kujtesën, diskun dhe elementet tjera kompjuterike.

Byte - bajt. Tetë bita. Shpesh është numër binar tetëshifror i cili paraqet një shkronjë.

Cache - kesh. Pjesë e kujtesën e rezervuar për ruajtje të të dhënave që përdoren shpesh, te të cilat procesori ka qasje shumë më të shpejtë sesa në hard disk. Kujtesën kesh mund të gjendet në memorjen RAM ose në hard disk.

Cancel button - tast për shfuqizimin e funksionit të zgjedhur. Te numri më i madh i programeve tasti për shfuqizim aktivizohet me shtypjen e tastit Esc.

Case sensitive - dallimi i shkronjave të mëdha dhe të vogla. Me shpesh gjatë krahasimit të dy fjalëve apo teksteve.

CRT (cathode ray tube) - gypi katodik i ekranit.

CPU (C entral P rocessing U nit) - njësi qendrore e procesuimit. Zemër e kompju­terit personal. Udhëheq dhe drejton me të gjitha operacionet për përpunim të të dhënave.

Centronics port - portë e kompjuterit në të cilën shpesh lidhet shtypësi.

Chanel - kanal. Rrugë në të cilën transmetohet informacioni digjital në kompjuter.

Character - shenjë; karakter. Cilado shkronjë, shenjë e interpunksionit, ose ndonjë nga njëqind shenjat tjera që mund të vërehen në ekran, gjegjësisht të cilat mund të shtypen.

CPI (character per inch) - numër i shenjave në një inç. Njësi matëse për matjen e dendësisë së shkrimit. Shprehet me numër të shenjave në një inç.

Check box - kuti katrore për dialog e cila mund të jetë e kyçur ose e çkyçur, gjegjësisht të jetë e zgjedhur ose jo, ndonjë opcion në kornizën për dialog.

Checksum - shumë për kontroll. Shuma e numrave që përdoren për kontrollim të mbledhjes.

Click - klik. Shtypje dhe lëshim i tastit të minakut, pa mos e lëvizur.

Client - klient. Sistem i cili mund të punojë i pavarur, edhe pse në një masë edhe ky është i varur prej ndonjë sisitemi tjetër. Për kompjuterin që është i lidhur në rrjet kompjuterik shpesh thuhet se është klient.

Client-server network - rrjet i tipit klient-server.

Clip art - bashkësi e vizatimeve grafike dhe fotografive të shkruara në skedar të veçantë i cili është i arritshëm për përdorim të ndonjë aplikacioni, për shembull, për përpunim të tekstit ose të grafikës.

Clipboard - kohësisht, skladim i fshehur për tekst ose fotografi të cilat priten ose kopjohen.

Clock speed - shpejtësi e ores. Shpejtësia e punës së procesorit në kompjuter matet me megahercë (MHz) ose me gigahercë (GHz).Sa më e shpejtë është shpejtësia e procesorit, aq më tepër urdhëra mund të kryejë kompjuteri.

Clone - klon. Kompjuter i cili paraqet kopje të suksesshme të kompjuterit tjetër të (standardizuar). Më shpesh kjo u dedikohet atyre kompjuterëve të cilët janë kompatibil me kompjuterët e kompanisë IBM.

Cod - kod. Diçka që është shkruar me gjuhën kompjuterike, në letër ose në kompjuter.

Code page - faqe e koduar. Tabelë e cila tregon se cili karakter i përgjigjet shenjës në ekran dhe me shtypjen e tasterit a përfitohet e njëjta shenjë.

CGA (Color Graphics Adapter) -videokartelë e cila është më e vjetëruar.

COM port - portë seriale. Më shpesh në kompjuterët ekzistojnë dy porta seriale të shënuara si C0M1 dhe COM2.

Command interperter - program i cili i integron dhe i përpunon urdhërat e dhënë në kompjuter. Në sistemin operativ DOS është programi C0MAND.COM, ndërsa në WINDOWS është WIN.INI

COBOL (Common Business Orientated Language) - gjuhë progamore nga gjeneratat më të vjetra të cilat përdoren për aplikacione financiare.

Communication protocol - përmbledhje e programeve e cila mundëson transmetim dhe këmbim të të dhënave ndërmjet dy ose më tepër kompjuterëve.

CD (Compact Disc) - kompakt disk. Medium për memorim të të dhënave digjitale dhe audio. Në kompakt disk mund të vendoset muzikë prej 72 minutave ose të dhëna prej 650 MB.

CD ROM (Comapct Disc Read Only Memory) - njësi harduerike për leximin e kompakt disqeve. Me këtë njësi mund vetëm të lexojmë e jo edhe të shlyejmë ose të regjistrojmë të dhëna të reja.

COMPAQ (COMPAtibility Quality) - shenjë e prodhimeve cilësore të kompjuterëve desktop dhe laptop.

Compiler - kompajler; përkthyes. Program i cili i përkthen disa gjuhë të larta programesh në ndonjë gjuhë makinerike.

CompuServe - njëra ndër rrjetat më të mëdha të Internetit në botë. Klientëve të tyre ju ofron këmbim të skedarëve, të të dhënave, të postës elektronike etj.

CAD (Computer Aided Design) - shfrytëzim i kompjuterit për krijime të vizatimeve ose për projektime të ndonjë objekti ose sistemi. Programet më të njohura nga kjo sferë janë Auto Cad, Auto Sketch, Design CAD, Lab View etj.

CAM (Computer Aided Manifacture) - prodhim me ndihmën e kompjuterit.

CASE (Computer Aided Software Engineering) - vegël softuerike për programerët. Shfrytëzohen për planifikim, analizim si dhe projektim të dokumentacionit në softuerin kompjuterik.

Computer analyst - analitik kompjuteristik. Person i cili i definon problemet dhe saktësisht i pëcakton hapat për zgjidhjen e tyre me anë të kompjuterit.

Configuration - konfiguracion. Mënyrë e lidhshmërisë së kompjuterit me njësitë tjera periferike në një sistem të përbashkët.

Controller - vegël teknike e cila i mundëson veglës tjetër të komunikojë me kompjuterin.

Conversion - konverzion. Proces i transformimit të të dhënave (tekst, grafik) nga një format në tjetër.

Cooki file - skedar në të cilin ruhen skedarët e shfrytëzuar (cookies). Zakonisht gjendet në emërtuesin bashk me fletëkërkuesin (shembull në emërtuesin Internet Explorer).

Corel DRAW- Pako programore e dedikuar për vizatim dhe punim me fotografi.

Corrupted file - skedar i dëmtuar. Dëmtimi mund të jetë për shkak të ektorëve të diskut që nuk janë në rregull, prishjes fizike ose gabimeve të shkaktuara nga programi.

Crash - gjendje kur kompjuteri bie prej funksionimit të tij dhe më tutje nuk mund të përdoret. Pas kësaj kompjuteri zakonisht përseri startohet.

Current drive - disk me të cilin shfrytëzuesi punon momentalisht.

Cursor - kursori. Tregues i pozicionimit. Vijë vertikale e lëvizshme që dridhet dhe vezullon e që paraqitet në ekran si indikator vizuel e cila mund të dislokohet edhe vertikalisht edhe horizontalisht me anë të urdhërave prej tastierës.

Cyberphobia - kiberfobia. Frikë nga kompjuteri.

CRC (Cyclic Redundancy Check) - metodë e testimit për të dhënat dalëse nga disku për shkak të sigurisë prej gabimeve.

Data - të dhënat. Nocion i përgjithshëm për numrat, simbolet dhe madhësitë analoge të cilat shfrytëzohen si madhësi dalëse për përpunimin e kompjuterit.

Database - baza e të dhënave. Bashkësi e të dhënave të lidhura ndërmjet vete dhe të organizuara paraprakisht. Programet më të njohura për udhëheqjen e bazave të të dhënave janë: Oracle, MS SQL Server, Informix, Sybase etj.

Data security - mbrojtje e të dhënave nga ndërhyrjet e qëllimta ose të rastësishme nga njerëz jo të autorizuar.

Data type - tip i të dhënave. Mund të jenë: tekstuale, numerike, logjike, dhe të dhëna të datave.

Dead lock - ndërprerje; bllokim. Situatë kur ndonjë program nuk mund të realizohet në kompjuter, për shkak se e pret rastin që faktikisht kurrë nuk do të ndodh.

Debug - testim i programit të kompjuterit me korrigjim të gabimeve të paraqitura në te.

Default value - ndonjë vlerë që nënkuptohet. Vlerë që programi automatikisht e zgjedh po qe se shfrytëzuesi nuk jep ndonjë vlerë tjetër. Për shembull ngjyrat që i jep WIND0WS-i janë default vetëm po qe se shfrytëzuesi nuk i përdor.

Defragmentation - defragmentim. Proces i bashkangjitjes i të dhënave të një programi në disk, që të mund të shpejtohet puna e tij. Është e preferueshme që defragmenting të bëhet një herë në javë, për të shpejtuar punën e diskut.

Density - dendësi. Njësi matëse për numrin e të dhënave të cilat mund të shkruhen në ndonjë medium (disketë, shirit magnetik etj).

Decsending sort - renditje me radhitje të kundërt.

Desktop - sipërfaqja aktive e ekranit gjatë punës me Windows, e cila përmban dritare dhe ikona.

Desktop computer - kompjuter i cili pozicionohet horizontalisht në tavolinën punës.

DTP (Desktop Publishing) - Pako e softuerit me të cilën kompjuteri mund të përdoret për disenj të dokumenteve, duke përfshirë fotografi, tekst dhe kontroll të pamjes së dokumenteve dhe shtypjen e tyre.

Destination file - skedar që pranon.

Device - vegël, mjet, përbërje, njësi. Nocion i përgjithshëm i cili shfrytëzohet për të identifikuar ndonjë komponentë të kompjuterit (disk, tastaturë, minak, etj).

Device driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit të komunikojë me njësitë periferike.

DAT (Digital Audio Tape) - shirit magnetik në të cilin memorizohen të dhënat me sasi shumë të mëdha.

DVD (Digital Video Disk) - teknologji e harduerit e cila mundëson shiqimin e filmave, spoteve muzikore etj.

DMA (Direct Memory Access) - proces i transmetimit të një sasie të madhe të të dhënave ndërmjet diskut dhe kujtesës punuese të kompjuterit.

DirectX - varg i programeve standarde për aplikacione të Microsfti-t, i dedikuar për lojra dhe aplikacione multimediale.

Disk controller - kartelë e cila e lidh kompjuterin me diskun; zakonisht gjendet në pjesën e poshtme të diskut.

Disk drive - njësi fizike e cila e pranon dhe e kthen diskun magnetik dhe mundëson lexim dhe shkrim të të dhënave.

DOS (Disk Operating System) - njëri ndër sistemet më të njohura operative i cili është shumë përfshirës dhe shfrytëzohet nga kompjuterët personal. I prodhuar nga kompania Microsft në vitin 1982.

Domain - grup i kompjuterëve emrat e të cilëve e ndajnë të njëjtën prapashtesë. Shembull: com (firmë komerciale), org (organizatë pa përfitim), gov (qeveri), edu (institucion arsimor), net (provajder i Internetit). Njësoj ekzistojnë edhe prapashtesa të cilat i identifikojnë shtetet p.sh. mk prapashtesë për Maqedoninë.

Dpi (dots per inch) - pika në inç. Njësi për matjen e rezolutës së shtypjes në shtypës. Rezoluta te shtypësit amë sillet rreth 300 dpi, ndërsa te shtypësit lezër arrin deri në 1200 dpi.

Double click - klikim; shtypje e dyfishtë. Klikim i shpejtë dhe lëshim i tastit të minakut dy here pa lëvizjen e minakut ndërmjet dy klikimeve.

Double precision - precizitet i dyfishtë. Teknikë me të cilën paraqiten numrat me gjatësi të dyfishuar.

Download - kopjim i ndonjë programi ose skedari prej ndonjë kompjuteri kryesor në kompjuterin personal.

Draft quality - kualitet i shtypit, i cili është i lexueshëm, por nuk duket aq mirë për përdorim që ai dokument të botohet në ndonjë revistë ose libër. Zakonisht shfrytëzohet për nxjerrjen e kopjeve që të shkojë në korrekturë.

Drag-and-drop - tërheqje dhe lëshim i tastit të minakut.

Drop-down meni - Lista e urdhërave të menysë së aktivizuar, të radhitura njëra pas tjetrës.

DLL (Dynamic Link Library) - grup e funksioneve të cilat shfrytëzohen gjatë programimit në Windows.

EPROM (E lectrically P rogrammable R ead O nly M emory) - çip memorizues përmbajtja e të cilit nuk mund të ndryshohet.

E-mail (electronic mail) - postë elektron­ike. Njëri nga shërbimet më të njohura të Internetit me të cilin porositë dërgohen prej një kompjuteri në kompjuter tjetër.

Embedded object - objekt i ndërvënë.

EMM386.EXE - program i cili mundëson vendosjen e drajverave dhe programeve në hapësirën e lartë të memories.

Emulator - emulator. Program cili i mundëson kompjuterit të zbatojë programe të shkruara për kompjuter tjetër.

Encryption - shifrim. Kodim i porosisë me çka nuk mundësohet hyrje e palejuar deri te ajo.

EOF (end of file) - fund i skedarit. Shenjë për fundin e skedarit, e cila shfrytëzohet si indikator se këtu kryhen të dhënat.

Ethernet - rrjet lokal kompjuterik i konstruktuar prej llojit të kabllove me mundësi të bartjes deri më 10 Mbit/sec.

Event - rast; paraqitje. Moment kur paraqitet ndryshimi specifik i ndonjë gjendjeje.

Exchange - këmbim i informatave ndërmjet dy lokacioneve.

Exchengeable disk - disk transmetues. Tip i diskut i cili montohet në shtëpizë të posaçme dhe është i transmetueshëm.

Executable file - program zbatues. Skedar i cili mund të aplikohet në kompjuter.

Expression - shprehje matematikore ose logjike e shkruar në gjuhën programore

EBCDIC (Extended Binary Decimal Interchange Code) - kod i cili i përdorë tetë shifra binare të krijuara nga IBM, ndërsa i paraqet shenjat (shkronjat, numrat etj.) nga kompjuteri i cili i proceson.

External modem - modem i jashtëm. Modem në kuti të veçantë, kabllo dhe mbushës i cili më së shpeshti aktivizohet në portën seriale të kompjuterit.

Extranet - intranet i cili u është lënë në disponim klientëve dhe blerësve të jashtëm me qëllim që t'i shohin të dhënat. Më shpesh ata janë të siguruara me shifra që të ruhet siguria e blerësve.

Fan ventilator - ventilator i cili mundëson cirkulimin e ajrit nëpërmjet pjesëve kompjuterike dhe e pamundëson nxehjen e tyre.

Fatal error - gabim në programin kom­pjuterik i cili e ndalon funksionimin e tij.

Fault tolerance - tolerim i gabimeve. Aftësi e ndonjë sisitemi që ta vazhdojë funksionimin normal edhe pse ekziston problem në harduer ose softuer.

Fax modem - faks modem. Modem i aftësuar të pranojë dhe të dërgojë fakse. Në këtë rast fakset janë elektronike.

Fiber optics - fije optike. Mundëson shpejtësi të madhe të bartjes së të dhënave në rrjetat kompjuterike.

File - skedar; fajll; datotekë. Pa marrë parasysh çfarë informate, të grumbulluar dhe të inçizuar nën një emër. Skedari mund të përmban tekst, grafikon, program etj.

FAT (File Allocation Table) - tabelë e cila shërben për renditjen e skedarëve e cila gjendet në fillim të diskut dhe përmban informata për ata pjesë të diskut të cilat shfrytëzohen, pjesë të diskut të cilat nuk shfrytëzohen dhe ato të cilat nuk mund të shfrytëzohen për shkak të dëmtimit të blloqeve në disk.

File control system - program i cili udhëheq me bartjen e të dhënave nga ciladoqoftë pajisje deri në ndonjë pajisje tjetër.

File locking - përmbyllje e skedarit. Ndalesë që më tepër se një shfrytëzues ta ndërrojë përmbajtjen e skedarit.

File protection - mbrojtje e skedarit. Komandë e kompjuterit e cila e ndalon shkruarjen dhe fshirjen e të dhënave në skedar, por e lejon leximin e tyre.

Firewall - sistem rrjetor për sigurim i cili ndihmon në ndërprerjen e hyrjes së paautorizuar në sistemin kompjuterik; thjesht ky është kompjuter i lidhur në Internet dhe me të cilin zhvillohet i gjith komunikimi në Internet.

Floppy disk - disk i butë, disketë

Footer - tekst i cili paraqitet në pjesën e poshtme në secilën faqe.

FF (Form Feed) - urdhër i cili shfrytëzohet i që ta lëviz letrën në printer në faqe të re. Zakonisht në tabelën kontrolluese të printerit gjendet një tast i cili mundëson kryerjen e funksionit përkatës.

FORTRAN (FORmula TRANslation) - gjuhë programore e krijuar në kompaninë IBM e cila shfrytëzohej për programimin e aplikacioneve tekniko shkencore.

Freeware - programe pa pagesë, por të mbrojtura me ligj për autorizim

FAQ (Frequently Asked Question) - pyetje ose lista me pyetje dhe përgjigje të cilat janë shumë të shpeshta dhe shumë shfrytëzues ballafaqohen me këto të dhëna. Këto lista janë shumë frytdhënëse për shkak të këmbimit të informatave.

GIGO (Garbage In, Garbage Out) - princip në të cilën po qe se hyjnë të dhëna jokor-rekte dhe jovalide në kompjuter, ai do të japë rezultate jokorrekte dhe të pakuptimta.

GUI (graphical user interface) - interfejs grafik i shfrytëzuar për sisteme opera­tive. Komunikimi ndërmjet shfrytëzuesit dhe programit zhviliohet me anë të shfrytëzimit të ikonave, dritareve dhe të ngjashme. Një shembull për një iterfejs të tillë që e shfrytëzojmë është Windows-i.

Guru - Njeri me kapacitet të lartë i cili dëshiron t'u ndihmojë të tjerëve në zgjedhjen e problemeve të tyre.

Hacker - haker. Person për të cilin kompjuteri është hobi. Sot shumë njerëz termin haker e identifikojnë me person i cili në mënyrë të paligjshme hy në kompjuter të huaj.

Halt - ndalesë. Ndalje e realizimit të operacioneve të renditura në programet kompjuterike.

Hand-held computer - kompjuter i vogël që mund të mbahet edhe në dorë.

Hang - rri varur. Mosfunksionim i kompjuterit. Kur kompjuteri rinë varur, i ekrani duket normal, por çfarëdo pune tjetër është e pamundur të futet në funksion.

Hard copy - rezultatet e shtypura në letër.

Hardware - hardueri, gjërat fizike apo të prekshme të kompjuterit.

Help - ndihmë. Funksion i cili është i pranishëm në shumë programe, i cili shërben si ndihmë e shfrytëzuesit për përdorimin e programit.

Hertz (Hz) - herc. Cikël në sekondë me të cilin matet shpejtësia e procesorit në kompjuter.

HEX (Hexadecimal) - Sisitem numëror në matematik, në të cilin si bazë e numërimit është numri 16. Për shfaqjen e numrave përdoren shifrat 0-9 dhe shkronjat A-F. Është shumë i qëlluar për përdorimin e kalkulimeve kompjuterike.

Hidden file - skedar i fshehur. Skedar i cili përmban atribute të cilat nuk lejojnë që emri i skedarit të kopjohet, të fshihet ose të shfletohet.

High tech - teknologji e lartë

Host computer - kompjuter kryesor me të cilin lidhen kompjuterët tjerë.

Hot key - tast ose kombinim i tasteve i cili zbaton instruksion të përcaktuar pa marrë parasysh se çka punon procesori në momentin e dhënë.

HTML (Hyper Text Markup Language) - format hipertekstual për punë me dokumente. Shërben për krijimin e dokumenteve WEB në internet.

Hub - hab. Paisje në të cilën kyçen kompjuterët të cilët janë të lidhur në rrjet.

Hyphenation - ndarje e fjalëve

Illegal - jolegal. Parametra hyrëse të cilët janë të papranuara, për shkak se nuk i përmbushin specifikacionet e vendosura në programe.

Image processing - përpunim i grafikonëve

Imaging - proces i shkrimit të grafikës në ndonjë medium, për shembull në shirit.

Implementation - implementim. Instalim i sitemit kompjuterik.

Infrared - teknologji e cila shfrytëzon ndriçimin për lidhjen të kompjuterëve pa kabëll.

Initialization - inicializim. Operacion për formatim të diskut ose disketës, si dhe përgatitje për shkruarjen dhe përdorimin e të dhënave.

Ink-jet printer - shtypës pështyes që hedh ngjyrën në letër.

Input data - të dhënat hyrëse.

Insert mod - rregull për futjen e të dhënave.

Install - instalim, futja fillestare e ndonjë programi në kompjuter.

Instruction - instruksion. Urdhër i destinuar për mikroprocesorin.

Integer - numër i plotë pa presje decimale

Line printer - shtypës i cili shtyp përnjëherë një rresht tekst.

Link- lidhje; lidhshmëri.

Load - mbushje, futje e programit në memorje.

LAN (Local Area Network) - rrjet lokal në kuadër të një hapësire ose ndërtese. Lidhje e dy ose më tepër kompjuterëve me kabllo me qëllim të këmbimit të informatave.

Local printer - shtypës i cili është i lidhur drejtpërdrejt me një stacion punues, i cili nuk është në disponim të shfrytëzuesve tjerë të rrjetit.

Login - Paraqitje në kompjuter. Në këtë rast kompjuteri kërkon nga shfrytëzuesi që të identifikohet me emrin dhe shifrën.

Logoff- çlajmërim. Largim nga puna me kompjuter.

Loop - cikël. Renditje të instruksioneve kompjuterike të cilat praktikohen me anë të përsëritjeve, gjersa nuk përmbushet ndonjë kusht.

Machine code - kod makine. Përmbledhje e instruksioneve kompjuterike në ndonjë kompjuter të posaçëm i cili niund ta kryejë urdhërin.

Macro - makro. Serial i urdhërave të cilat kryhen me shtypjen e një tasti ose me ndonjë urdhër. Në të shumtën e rasteve i shkruan vetë shfrytëzuesi për ta lehtësuar punën gjatë përsëritjeve të një morie urdhërash.

Mailbox - sandëku postar.

Main program - pjesë kryesore e pro­gramit e cila i kontrollon nënprogramet.

Mass storage - pajisje në të cilën mund të vendoset një numër i madh i të dhënave.

Medium - medium. Bartës i të dhënave, shpesh mendohet në disketë, CD-ROM dhe të ngjashme.

MMU (Memory Management Unit) - pajisje e cila udhëheq kujtesën.

Merge - bashkim, kombinim i dy ose më tepër skedarëve.

Message - porosi nga kompjuteri e cila informon për diçka.

MIDI file - skedarë me përshkrime muzikore.

MIPS (Million Instruction Per Second) -milion instuksione në sekondë. Njësi matëse për shpejtësinë me të cilën procesori i kryen instruksionet. Për shembull, procesori Pentium i cili punon në 100 MHz kryen 100 milionë instruksione në sekondë, pra 100 MIPS-a.

Millisecond (ms) - milisekondë. Kohë e barabartë me pjesën e njëmijtë të sekondës. Shfrytëzohet për shprehjen e shpejtësisë te hard disqet.

Mode - regjim i punës; mënyrë e punës. Njëra nga gjendjet alternative të punës së kompjuterit.

MODEM (MOdulator/DEModulator) - modem. Regullator i cili të dhënat e dërguara i shndërron në sinjal telefonik, të qëlluara për lidhje të drejtpërdrejtë telefonike.

Motherboard - pllaka amë e kompjuterit në të cilën janë të lidhura të gjitha elementet e harduerit.

Multimedia - kombinim i tekstit me fotografi dhe zë, videoanimacion.

MIME (Multipurpose Internet Mail Extensions) - standard për bashkangjitjen e skedarëve në porositë elektronike.

Multitasking - aftësi e sistemit operativ që njëkohësisht të ushtrojë më shumë programe.

Network - rrjet i kompjuterit.

NetWare - sistem operativ rrjetor i shpikur nga kompania Novell.

Network adapter - adapter i rrjetit. Kartelë e cila instalohet në kompjuter përmes të cilës ai lidhet në rrjet.

Network administrator - njeriu i cili e mbikëqyrë punën e rrjetit kompjuterik dhe që udhëheqë me të.

Network protocol - protokoll rrjetor. Bashkësi e standardeve kompjuterike në një rrjet.

Node - nyje, pika ngjitëse në rrjein kompjuterik

Non-interlaced - sa i përket disa monitorëve te të cilët topi elektronik pas një kohe e kalon ekranin pa mos lëshuar asnjë vijë.

Notebook computer - kompjuter i vogël me format sa një faqe e letrës.

Numeric keypad - tastierë numerike.

OLE (Object Linking and Embedding) -mënyrë e këmbimit të informatave ndërmjet dy skedarëve me aplikim të njëjtë ose të ndryshëm në Windows.

Off-line - i çkyçur

On-line - i kyçur

ODBC (Open Data Base Connectivity) - standard i cili mundëson hyrje në sisteme të ndryshme të bazave të të dhënave.

Operating System - sistem operativ. Softuer i cili është lidhje ndërmjet shfrytëzuesit dhe kompjuterit.

Optical cable - kabëll optik për lidhje rrjetore të kompjuterëve me të cilin arihet shpejtësi e madhe në përcjelljen e të dhënave.

OCR (Optical Character Recognition) - njohje e simboleve optike. Program i cili identifikon shenjat e shkruara dhe ato të shtypura dhe pastaj krijon skedar tekstual.

OEM (Original Equipment Manifacturer) - prodhues i komponenteve të ndryshëm, të cilët pastaj lidhen me klientin, e emri i tij figuron në kompjuter.

Overflow - tejkalim. Gjendje e cila paraqitet si rezultat i operacionit aritmetik; e tejkalon kapacitetin e kujtesës për ruajtjen e rezultatit.

Overload - ngarkim i tepërt. Ngarkim më i j madh sesa pajisja; mund ta mban atë për të cilën është konstruktuar.

Overstrike - nënvizim.

Overtype - shkrim përmbi tekst.

Overwrite - mbulim i informatës e cila më parë ka qenë në atë vend.

Page break - ndërprerje e faqes. Vend ku mbaron një faqe dhe fillon faqja tjetër.

Page layout - pamje e faqes

Ppm (pages per minute) - faqe në minute. Njësi matëse e shpejtësisë së shtypësit gjatë shtypjes.

Pagination - operacion automatik te programet për përpunimin e tekstit, i cili shërben për renditjen e tekstit nëpër faqe me numerimin e tyre.

Palmtop computer - kompjuter i vogël i cili mund të mbahet në një dorë.

PASCAL - Paskali. Gjuhë kompjuterike.

Password - Fjalë e fshehur e cila përdoret për hyrje në sistemin kompjuterik.

Patch - arnim. Ndryshim i kodit programor, i cili zakonisht bëhet pas mbarimit të softuerit me qëllim që të përmirësohen disa gabime.

Path name - emri i datotekës së bashku me rrugën me të cilën arihet deti tek ajo.

Pause - pauzë. Tast ose urdhër i cili përkohësisht e ndërpren punën e ndonjë programi.

Peer-to-peer - rrjet lokal ku çdo kompjuter i kyçur është i barabartë. Në rrjet nuk ekziston server.

Peripheral device - pajisje e harduerit e cila kyçet në kompjuter.

Permanent SWAP file - skedar i përhershëm në Windows me të cilin shtresohen të dhënat dhe instruksionet programore kur nuk mund të vendosen në kujtesën RAM.

PCMCIA (Personal Computer Memory Card International Association) - komitet i cili krijoj standarde për memorje me kapacitet më të madh e aplikuar te kompjuterët laptop.

PIXEL (Picture Element) - Element më i vogël i monitorit kompjuterik i cili mundë të kontroliohet. Sa më i madh të jetë numri i pikselave, aq më e mirë është rezoluta.

Pirate - person i cili merret me formën ilegale të kopjimit të softuerave.

Plasma display - teknologji e përdorur për konstruimin e ekranit te kompjuterët laptop.

Plotter - vizatues. Pajisje e cila shërben për vizatimin e rezultateve të përfituara nga kompjuteri.

Plug and play - kyçe dhe puno. Pajisje të cilat kompjuteri automatikisht i detekton dhe i instalon drajverat e nevojshëm në të.

Pointer - tregues. Fotografi e vogël në ekran, zakonisht në formë të shigjetës; lëvizjet e saja kontrollohen nëpërmjet minakut.

Port - portë; lidhje; hyrje.

Portability - përcjellshmëri. Cilësi e programave kompjuterike që të mund të adaptohen në lloj-lloj tipash të kompjuterëve.

Power supply - furnizues i rrymes te kompjuteri.

Print queue - pritje, rend për shtyp.

Print server - zakonisht njëri prej kompjuterëve në rrjet i cili dirigjon me të gjitha kërkesat për shtyp dhe me të gjithë shtypësit që janë të lidhura në rrjet.

Printer driver - softuer i cili i mundëson kompjuterit që të punojë me shtypësin.

Procedure - rradhitje e instruksioneve kompjuterike të cilat bashkarisht veprojnë për një nevojë dhe detyrë të caktuar.

Processing - përpunim i të dhënave.

Programming language - gjuhë programore me të cilën programeri e shkruan programin kompjuterik.

Prompt - shenjë për thirrje; shërben për shkruarjen e urdhërave.

Purge - shlyerje pas së cilës të dhënat e shlyera nuk mund të kthehen më.

Query - pyetje. Instruksion kompjuterik i cili i parashtron pyejte bazës së të dhënave.

Quit - ndalje. Urdhër me të cilën para kohe ndalet ekzekutimi i programit.

QWERTY - tastier në të cilën rreshti më i lartë i saj fillon me shkronjat Q, W, E, R, T, Y. Ekzistojnë edhe lloje tjera të tastierëve si per shembull QWERTZ.

Radio button - radio sustë. Mund të zgjedhim vetëm një sustë të këtij lloji në program.

RAM (Random Access Memory) - kujtesa kryesore kompjuterike në të cilën janë të vendosura të dhënat të cilat përpunohen.

Read-only - vetëm lexim. Të dhënat mund të lexohen, por jo edhe të ndryshohen.

ROM (Read Only Memory) - kujtesa e pashlyeshme nga e cila mund të lexohen të dhënat.

RTC (Real Time Clock) - Çip kompjuterik i cili ka funksion të orës që ta informojë kompjuterin për kohën e saktë, datën dhe vitin.

Reboot - përsëri startim të kompjuterit, zakonisht për shkak të rënies së sistemit.

Record - grup i të dhënave të cilat i takojnë një grupacioni. Për shembull, emri i ndonjërit, mbiemri, adresa dhe numri i telefonit.

Recover - kthim në gjendjen normale të punës pas paraqitjes së gabimit në sistem.

RAID (Redundant Array of Inexpensive Drives) - kombinim i më shumë disqeve me qëllim që të rritet siguria e të dhënave nga ndonjë humbje e paparashikuar.

Refresh rate - shpejtësi për freski. Numër maksimal i fotografive që mund të shfaqen në ndonjë monitor për një sekondë. Paraqitet me herc.

RDBMS (Relational Data Base Management System) - sistem për udhëheqjen e bazave të të dhënave.

Remote computer - kompjuter i larguar.

Remote control program - program me komandim prej së largu.

Repeat delay - koha e nevojshme që të shtypet një tast e që të paraqitet karakteri i cli përgatitet që të dale në ekran.

Reset button - sustë për resetim. Sustë në pjesën e përparme të shtëpizës së kompjuterit e cila shërben për vënien e sistemit në gjendjen fillestare të saj.

Resolution - qartësi e përshkruarjes në ekran apo në shtypës.

Response time - kohë për përgjigje nga ana e kompjuterit për ndonjë kërkesë përkatëse.

Restart - startim i përsëritur i kompjuterit.

Retreive - gjetje dhe ndarje në veçanti e ndonjë informate të përcaktuar.

Retry - orvatje e sërishme për të kryer ndonjë instruksion të programit.

Ring network - rrjet unazor.

RJ-45 - konektor i cili i ngjan lidhjes telefonike, por ka 8 tela në vend që të ketë 4.

Root directory - direktoriumi kryesor i një disku.

Router - udhërëfyes. Pajisje rrjetore e cila i dërgon të dhënat në rrjet duke e zgjedhur rrugën më të mirë.

Safe mode - gjendje në të cilën startohet Windows-i kur paraqitet ndonjë konflikt në harduer.

Save - shkrim i të dhënave në disk, ku nuk mund të humben pas mbylljes së kompjuterit.

Scanner - skener. Mjet i cili në mënyrë optike lexon ndonjë dokument dhe e shndërron në skedar grafiko-digjital.

Screen - ekran.

Scroll - lëvizje e tekstit lart-poshtë.

Search engine - program për kërkimin e të dhënave. Makina më të njohura për kërkim në internet janë: Yahoo, Altavista, Google etj.

Server - kompjuter në rrjet i cili disa nga resurset e veta i vë në disponim të ndonjë kompjuteri tjetër.

Session - koha në të cilën një shfrytëzues e kalon në rrjet.

Set up - një sistem të vihet në gjendje pune.

Shared file - skedar i përbashkët.

Shut down - kryerje e punës së një sistemi operativ të kompjuterit ose çkyçje e kompjuterit.

SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) - protokoll i cili shfrytëzohet për udhëheqjen e këmbimit të postës elektronike ndërmjet dy kompjuterëve.

Slave - i nënshtruar. Kompjuter i cili është i kontrolluar nga një kompjuter tjetër.

Software - të gjitha programet të cilat mund të shfrytëzohen në një kompjuter.

Software development tool - vegla për zhvillimin e programeve.

Sort - renditje e të dhënave me radhitje të re.

Sound card - kartë për zërim.

Storage - kujtesë.

String - varg i shenjave.

SQL (Structured Query Language) - pako e programeve për udhëheqjen e bazave të të dhënave.

Switch - ndërprerës.

System software - softuer sistemor (p.sh. MS-DOS, Windows etj).

1 because of (causa).

por mí no te preocupes don't worry about me

¿por qué? why?

¿por qué lo dijo? why did she say it?

¿por qué no vienes? why don't you come?

¿por? (informal) why?

se enfadó por tu comportamiento she got angry because of your behavior

lo hizo por amor he did it out of o for love

2 (in order) to.

lo hizo por complacerte he did it to please you

lo hice por ella I did it for her

3 by (medio, modo, agente).

por mensajero/fax/teléfono by courier/fax/telephone

estuvimos hablando por teléfono we were talking on the phone

por escrito in writing

lo cogieron por el brazo they took him by the arm

el récord fue batido por el atleta the record was broken by the athlete

4 through.

vamos por aquí/allí let's go this/that way

iba paseando por el bosque/la calle she was walking through the forest/along the street

pasar por la aduana to go through customs

5 for (a cambio de, en lugar de).

lo ha comprado por poco dinero she bought it for very little

cambió el coche por la moto he exchanged his car for a motorbike

él lo hará por mí he'll do it for me

6 per.

80 céntimos por unidad 80 cents each

mil unidades por semana a thousand units a o per week

uno por uno one by one

20 kms por hora 20 km an o per hour

7 for.

baja por tabaco go down to the shops for some cigarettes, go down to get some cigarettes

a por for

vino a por las entradas she came for the tickets

8 times, multiplied by.

* * *

► preposición

1 (gen) for

■ lo hice por ti I did it for you

■ lo compré por dos euros I bought it for two euros

2 (a través de) through, by

■ entra por la puerta trasera come in by the back door

■ pasamos por Valladolid we went through Valladolid

■ iremos por la autopista we'll go on the motorway

3 (calle, carretera) along, down, up

■ íbamos por la calle cuando... we were walking along the street when...

■ subí por la Calle Jovellanos I went up Jovellanos Street

4 (lugar aproximado) in, near, round

■ anda por el edificio he's somewhere in the building

■ está por la Plaza Mayor it's somewhere near the Plaza Mayor

■ está por aquí it's somewhere round here

5 (causa) because of

■ las plantas han muerto por el frío the plants have died because of the cold

■ suspendieron el concierto por la lluvia they cancelled the concert because of the rain

6 (tiempo) at, for

■ nos veremos por vacaciones I'll see you during the holidays

7 (medio) by

■ lo enviaré por avión I'll send it by air

■ está hablando por teléfono he's on the phone

■ llegó por correo it arrived by post

8 (autoría) by

■ fue escrito por Azorín it was written by Azorín

9 (distribución) per

■ cinco por ciento five per cent

■ tocamos a dieciocho euros por persona it works out at eighteen euros per person

■ iba a veinte kilómetros por hora it was going at twenty kilometres an hour

10 (tras) by

■ registraron la cárcel celda por celda they searched the prison cell by cell

■ les interrogó uno por uno he interrogated each one in turn

11 (con pasiva) by

■ fue comprado por la reina it was bought by the queen

12 (a favor de) for, in favour of, US in favor of

■ estoy por una amnistía general I'm in favour of a general amnesty

13 (en calidad de) as

■ la tomó por esposa he took her as his wife

14 (en lugar de) instead of, in the place of

■ ve tú por mi you go in my place

15 (multiplicado por) times, multiplied by

■ tres por cuatro, doce three fours are twelve, three times four is twelve

16 por adjective que no matter how adjective

■ por caro que sea, lo voy a comprar no matter how expensive it is I'm going to buy it

■ por viejo que parezca funciona even though it looks old, it still works

\

estar por + inf (a punto de) to be on the point of + - ing

estar por hacer to remain to be done, not to have been done yet

por aquí around here

por lo tanto therefore

por lo visto apparently

por más que + subjuntivo however much, no matter how much

por mucho que + subjuntivo however much, no matter how much

por mí as far as I am concerned

¿por qué? why?

por supuesto of course

por tanto therefore, so

* * *

1) for

2) during

3) by

4) through

5) along

6) around

7) per

8) from

9) because of

10) instead of

•

- ¿por qué?

- por si acaso

* * *

1) [causa]

a) + sustantivo because of

b) + infin

c) + adj

2) [objetivo]

a) + sustantivo for

b) + infin

3) (=en favor, defensa de) for

4) [elección]

5) [evidencia] judging by, judging from

6) [medio]

7) [agente] by

8) [modo] by

9) [lugar]